Giáo dục trực tuyến tại Việt Nam: Xu hướng tất yếu cho phát triển bền vững và thích ứng trong tương lai

Khi công nghệ phát triển, đặc biệt là trong bối cảnh thiên tai và đại dịch, học trực tuyến đã nổi lên như một giải pháp quan trọng. Nó cho phép người học học mọi lúc, mọi nơi, mang lại lợi ích đáng kể, đặc biệt là đối với các trường học, giáo viên và học sinh ở các vùng nông thôn và miền núi như Tuyên Quang, Yên Bái, Hòa Bình, Thanh Hóa và Quảng Trị, những nơi thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai.

Giáo dục trực tuyến đã được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu

Học trực tuyến mang lại nhiều lợi ích cho cả nhà giáo dục và học sinh. Việc học trở nên đơn giản và linh hoạt hơn với sự phổ biến của Internet và sự sẵn có của các thiết bị thông minh di động như điện thoại thông minh và máy tính xách tay. Học sinh có thể quyết định lịch học, địa điểm và nội dung học tập của mình, giúp giáo dục dễ tiếp cận và thích ứng hơn.

Sự sẵn có của các tài liệu học tập đa dạng và nhất quán, có thể truy cập 24/7, cho phép sinh viên xem lại và quản lý tiến trình học tập của mình theo tốc độ của riêng họ. Giáo dục trực tuyến cung cấp sự linh hoạt đáng kể, cho phép người học học vào buổi tối hoặc trong giờ nghỉ trưa và phát lại và tạm dừng các bài học khi cần.

Hơn nữa, với các thiết bị thông minh, học sinh có thể học ở bất cứ đâu, tiết kiệm thời gian và tiền bạc đi lại. Họ có thể tham gia các khóa học do các nhà giáo dục nổi tiếng cung cấp và tiếp cận các nguồn học tập quốc tế với chi phí tối thiểu hoặc miễn phí.

Việc kết hợp phương pháp giảng dạy truyền thống với phương pháp ứng dụng công nghệ hỗ trợ kết quả giáo dục tốt hơn, thúc đẩy sự sáng tạo và góp phần hiện đại hóa phương pháp giảng dạy, qua đó nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.

Trên toàn thế giới, xu hướng giáo dục trực tuyến đang phát triển nhanh chóng. Với cơ sở hạ tầng công nghệ hiện đại và sự hỗ trợ đáng kể của chính phủ, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đã trở thành điểm nóng cho những đổi mới giáo dục trong tương lai.

Ở Châu Á - Thái Bình Dương, việc áp dụng học trực tuyến thông qua thiết bị di động rất nổi bật. Trung Quốc và Ấn Độ có số lượng người dùng điện thoại di động lớn nhất—lần lượt là 880 triệu và 470 triệu. Cơ sở hạ tầng di động rộng khắp này mang đến cơ hội đáng kể cho sự phát triển giáo dục. Các quốc gia như Nhật Bản, Bangladesh và Hàn Quốc đang triển khai các dự án học tập di động quốc gia quy mô lớn. Những sáng kiến ​​này, được hỗ trợ bởi các chính sách thúc đẩy sử dụng thiết bị di động trong giáo dục, nhằm mục đích nâng cao tiêu chuẩn giáo dục và khả năng đọc viết. Các ví dụ bao gồm Trường thông minh của Malaysia, FutureSchools@Singapore của Singapore và Chiến lược giáo dục thông minh của Hàn Quốc.

Tại Việt Nam, việc học trực tuyến và thiết lập môi trường học tập số đang được thúc đẩy tích cực ở nhiều cấp học, từ tiểu học đến trung học chuyên nghiệp. Nhiều nền tảng và ứng dụng hiện đã được tích hợp vào chương trình giảng dạy của trường, đảm bảo học sinh có thể học mọi lúc, mọi nơi. Ví dụ, mô hình Trường học mở KAV của Khan Academy Việt Nam, được triển khai tại các tỉnh thành như Hà Nội, Hòa Bình, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Bình Dương và Kiên Giang, cho phép giảng dạy và học tập hiệu quả bằng nền tảng Khan Academy. Học sinh có thể theo dõi lộ trình học tập được cá nhân hóa và giáo viên có thể đánh giá tiến độ của học sinh thông qua AI (trí tuệ nhân tạo).

AI và Dữ liệu lớn được sử dụng để tạo ra trải nghiệm học tập cá nhân hóa đang gia tăng. Các nền tảng học trực tuyến ngày càng trở nên tinh vi, tự động điều chỉnh nội dung và phương pháp giảng dạy để đáp ứng nhu cầu và tiến độ của từng học sinh. Các công cụ tương tác nâng cao, chẳng hạn như video, bài kiểm tra trực tuyến và trò chơi giáo dục, giúp việc học trở nên hấp dẫn và thú vị hơn.

Giáo dục trực tuyến không chỉ đảm bảo việc tiếp thu kiến ​​thức mà còn bảo vệ sức khỏe của học sinh

Với gần 100 triệu người, bao gồm hơn 20 triệu học sinh và khoảng 1,5 triệu giáo viên, Việt Nam đã tăng nhanh việc áp dụng giáo dục trực tuyến. Hình thức học tập này không còn là giải pháp tạm thời cho những thách thức như đại dịch COVID-19 mà là giải pháp quan trọng để ứng phó với thiên tai và lũ lụt.

Lũ lụt và các thảm họa thiên nhiên khác tác động tiêu cực đến ngành giáo dục, bao gồm việc triển khai chương trình giảng dạy, kế hoạch giảng dạy và lịch học, có thể cần phải thay đổi, gián đoạn hoặc kéo dài hơn thời gian ban đầu. Những sự kiện này cũng ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của học sinh và phụ huynh bằng cách gây ra sự lo lắng và bối rối, đồng thời tạo ra khó khăn trong việc quản lý người học và hướng dẫn nội dung giáo dục. Do đó, giáo dục trực tuyến là một giải pháp hiệu quả tận dụng các nguồn lực xã hội để đảm bảo rằng các kế hoạch học tập của trường không bị gián đoạn. Ngay cả khi học sinh không thể đến trường trực tiếp, các em vẫn có thể tiếp tục học thông qua các nền tảng trực tuyến, cho phép các em tự học và xem lại tài liệu ở nhà, do đó theo kịp chương trình giảng dạy của trường.

Nhiều nền tảng trực tuyến chất lượng quốc tế hiện đã có, trong đó Khan Academy nổi bật với các nguồn tài nguyên miễn phí phong phú về các môn học như Toán, Tiếng Anh, Lập trình máy tính và luyện thi SAT. Tại Việt Nam, nhiều khóa học của Khan Academy đã được bản địa hóa để cung cấp các cơ hội giáo dục mở, dễ tiếp cận cho học sinh trên toàn quốc, bất kể khu vực hay hoàn cảnh kinh tế của họ.

Tại Trường Tiểu học Dân tộc Nội trú Pung Luông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, nơi phần lớn học sinh là người dân tộc thiểu số, cả giáo viên và học sinh đều phải đối mặt với những thách thức đáng kể, chẳng hạn như làm việc trong những nơi trú ẩn thô sơ và thường xuyên phải đối mặt với thiên tai và lũ lụt. Phó Hiệu trưởng Kiều Thị Hương cho biết, "Chúng tôi đã nhận thấy rằng nền tảng Khan Academy có thể hỗ trợ nhà trường quản lý và giảng dạy học sinh hiệu quả hơn. Nó cũng hỗ trợ nâng cao năng lực công nghệ của chúng tôi trong giảng dạy, góp phần vào quá trình chuyển đổi số trong giáo dục tại Trường Tiểu học Pung Luông và tại Mù Cang Chải nói chung. Do đó, chúng tôi sẽ nỗ lực vượt qua những thách thức này để hoàn thành quá trình chuyển đổi số và mang đến trải nghiệm học tập tốt nhất cho học sinh của mình".

Tại Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Miền Dơi, nằm giữa những ngọn núi Lạc Sơn hiểm trở ở Hòa Bình, việc sử dụng Khan Academy là một nỗ lực đáng kể của các giáo viên do thiếu hụt nghiêm trọng các nguồn lực giáo dục. Tuy nhiên, như Phó Hiệu trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc đã nói, "Vì lo lắng cho học sinh, chúng tôi cố gắng vượt qua khó khăn để đảm bảo các em có trải nghiệm học tập thú vị và hiệu quả hơn cũng như tiếp cận công nghệ hàng ngày. Các em học sinh tại Miền Dơi rất chăm chỉ học tập. Một số em phải rời trường lúc 4 giờ sáng và mất khoảng 2-3 giờ để di chuyển. Nhìn thấy sự háo hức học tập của các em, đặc biệt là sự nhiệt tình của các em đối với các bài học video của Khan Academy, chúng tôi có động lực hỗ trợ các em tốt nhất có thể."

Với sự thích nghi với thời đại hiện đại, học trực tuyến được dự đoán sẽ là xu hướng mạnh mẽ và bền vững trong tương lai. Giáo dục trực tuyến đã mở ra một kỷ nguyên mới trong giáo dục, được đặc trưng bởi những thay đổi sâu sắc và tầm nhìn dài hạn, chẳng hạn như cung cấp quyền truy cập vào giáo dục cho tất cả mọi người, cung cấp sự linh hoạt về thời gian và không gian, giới thiệu các phương pháp giảng dạy sáng tạo tích hợp với nhiều công nghệ khác nhau và xóa bỏ rào cản và khoảng cách để đảm bảo bình đẳng giáo dục cho tất cả học sinh.